นักวิจัยจุฬา คิด “สูตรพิชิตผมร่วงจากแสมทะเล” คว้ารางวัลการวิจัยแห่งชาติ รางวัลผลงานประดิษฐ์คิดค้น จาก วช.

สำนักงานการวิจัยแห่งชาติ (วช.) กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (อว.) เปิดตัว “ผลิตภัณฑ์แก้อาการผมร่วงชนิดแอนโดรจินิค – อโลเพเซียจากสารสกัดแสมทะเล” ซึ่งเป็นผลิตภัณฑ์ที่คว้ารางวัลการวิจัยแห่งชาติ ประเภทรางวัลผลงานประดิษฐ์คิดค้น ระดับดีมาก ประจำปี 2564 ในงาน NRCT Talk เปิดบ้านงานวิจัยและนวัตกรรม ครั้งที่ 8

ดร.วิภารัตน์ ดีอ่อง ผู้อำนวยการสำนักงานการวิจัยแห่งชาติ กล่าวว่า วช. มีภารกิจที่สำคัญในการส่งเสริมและสนับสนุนผลงาน ผลผลิต ผลิตภัณฑ์ กรรมวิธี กระบวนการวิธี มาตรการ หรือระบบตลอดจนวิทยาการต่าง ๆ ที่พิสูจน์แล้วว่าเป็นประโยชน์แก่สังคมและประเทศชาติ ในครั้งนี้ วช. ได้มอบรางวัลผลงานประดิษฐ์คิดค้น ระดับดีมาก ประจำปี 2564 ให้แก่ ศาสตราจารย์ ดร.วันชัย ดีเอกนามกูล แห่งภาควิชาเภสัชเวทและเภสัชพฤกษศาสตร์ คณะเภสัชศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ด้วยนักวิจัยที่มีความคิดริเริ่มและอุทิศตนเพื่องานวิจัย ได้สร้างองค์ความรู้ทางการวิจัยที่สำคัญ ในการสกัดสมุนไพรจากแสมทะเลมาใช้แก้ปัญหาผมร่วงได้อย่างมีประสิทธิภาพ

ศาสตราจารย์ ดร.วันชัย ดีเอกนามกูล กล่าวว่า “ผลิตภัณฑ์แก้อาการผมร่วงชนิดแอนโดรจินิค-อโลเพเชียจากสารสกัดแสมทะเล เป็นการศึกษาสารสกัดแสมทะเล (Avicennia marina, AM) และสารบริสุทธิ์ avicequinone C (AC) ที่แยกได้จากแสมทะเล ซึ่งสามารถออกฤทธิ์เชิงบวกในระดับกลไกที่สามารถต้านอาการผมร่วงได้อย่างครบวงจร สูตรตำรับในรูปแบบนี้จะเป็นสารละลายทาที่บริเวณหนังศีรษะ เพื่อให้สารออกฤทธิ์เข้าสู่รูเส้นผมไปสู่เซลล์ dermal papilla ที่บริเวณรากเส้นผมได้อย่างมีประสิทธิภาพ จากการพัฒนาสูตรที่เป็นไปได้หลายสูตร ช่วยต่อยอดผลิตภัณฑ์จากสารสกัดแสมทะเล ลดการนำเข้าและสามารถส่งออกไปสู่ต่างประเทศที่มีมูลค่าทางการตลาดสูง เพื่อสร้างมูลค่าในเชิงพาณิชย์ได้”

คุณสมบัติของสารสกัดแสมทะเล (Avicennia marina, AM) และสารบริสุทธิ์ avicequinone C (AC) (ที่แยกได้จากแสมทะเล) สามารถออกฤทธิ์เชิงบวกในระดับกลไกที่สามารถต้านอาการผมร่วงได้อย่างครบวงจร โดยเริ่มตั้งแต่การยับยั้งเอนไซม์ ยับยั้งการเคลื่อนเข้าสู่นิวเคลียสของ androgen receptor complex และกระตุ้นให้เกิดการสร้าง hair growth factors ได้อย่างน้อย 2 ชนิด คือ VEGF และ HGF ทำให้นำไปสู่การพัฒนาสูตรตำรับในแบบเฉพาะ ที่เป็นสารละลายทาที่บริเวณหนังศีรษะ เพื่อให้สารออกฤทธิ์เข้าสู่รูเส้นผมไปสู่เซลล์ dermal papilla ที่บริเวณรากเส้นผมได้อย่างมีประสิทธิภาพ

ผลิตภัณฑ์แก้อาการผมร่วงชนิดแอนโดรจินิค-อโลเพเชียจากสารสกัดแสมทะเล ได้นำไปทดลองกับอาสาสมัคร โดยเริ่มจากถ่ายภาพศีรษะของอาสาสมัครทุกมุม รวมทั้งใช้กล้องจุลทรรศน์ส่องบริเวณที่ผมหลุดร่วงเพื่อดูลักษณะการหลุดร่วงของเส้นผมและนัดหมายอีก 1 เดือน ถ่ายรูปในตำแหน่งเดิมเพื่อดูการเปลี่ยนแปลง โดยทำอย่างนี้ต่อเนื่องเป็นเวลา 4 เดือน พบว่า เพียงแค่เดือนแรกที่ใช้สารสกัดแสมทะเล บริเวณศีรษะที่ล้านเริ่มมีผมดำแซมขึ้นจนปิดรอยที่เกิดจากการหลุดร่วง จำนวนผมที่หลุดร่วงเวลาสระผมลดลง เส้นผมแข็งแรง ยึดติดกับหนังศีรษะได้ดีขึ้น ที่สำคัญไม่ปรากฏว่าผู้ใช้สารสกัดแสมทะเลมีอาการแพ้แต่อย่างใด นอกจากงานวิจัยที่มุ่งแก้ปัญหาผมร่วงหรือศีรษะล้านแล้ว ยังแก้ปัญหาผมหงอก ผมขาวด้วยสมุนไพรหรือสารสกัดที่สามารถกระตุ้นการสร้างเม็ดสีเมลานินที่ทำให้ผมดำได้อย่างเป็นธรรมชาติ และยังช่วยทดแทนการนำเข้าจากต่างประเทศที่มีมูลค่าทางการตลาดที่สูง ซึ่งปัจจุบันโรงงานเภสัชกรรมเกร๊ทเตอร์ฟาร์ม่า จำกัด ได้ยื่นขอใช้สิทธิในผลงานประดิษฐ์เพื่อการขยายผลต่อยอดไปสู่การใช้ประโยชน์และการพัฒนาผลงานไปสู่เชิงพาณิชย์แล้ว